Teennagel met militaire eer begraven!

In Oost-Oekraïne is gisteren een teennagel onder een bout van de MH-17 gevonden. Uit voorzorg zijn meteen de A2 en de A15 afgezet. Ex-minister Frans Timmermans is door Jean-Claude Juncker onmiddellijk bijzonder zorgverlof verleend ten einde de nationale herdenking te ondersteunen. Volgens premier Rutte (die een handelsmissie naar China hiervoor onderbrak) is Timmermans de enige die de gevoelens van het gehele Nederlandse volk onder woorden en tranen kan brengen. Er is inmiddels een online condoleance-register geopend door de stichting "Vrienden MH-17".
De nazaten van de MH-17 die gisteren gevraagd hebben de teennagel ter plekke ter aarde te bestellen en geen prijs te stellen op hernieuwing van hun rouwproces zijn ondergedoken na haatmails uit brede lagen van de Nederlandse bevolking.  Het ministerie van Juridische Zaken heeft uitgesproken mogelijkheden van rechtsvervolging (van de nazaten) te onderzoeken. Peter R. de Vries is met een individueel onderzoek begonnen. Ook president Obama sprak zijn verbijstering uit over het feit dat individuen internationale belangen op deze manier willen traineren en heeft druk uitgeoefend op de Nederlandse regering om passende maatregelen tegen de nazaten te nemen. Vladimir Poetin heeft toegezegd er persoonlijk op toe te zien dat volgende teennagels met rust worden gelaten..

Geloof in waarheid in gradaties.

Met het concept 'waarheid'  ligt de absolute waarheid op de loer. Vroeg of laat waagt een strenge geest zich aan de these dat een abstrahering van de abstractie nog warer dan waar is. Er is dan alleen nog maar één 'de'  waarheid. Waarheid wordt dan los gekoppeld van zijn sociale functie. Uit de absolute waarheid komt een ander type gemeenschap, die van de ingewijden en de fundamentelen, voort. Zij zullen zich autoritair opstellen ten opzicht van de onwetenden.
Daarnaast brengt de waarheid de mogelijkheid van de teleurstelling met zich mee. Zoals in de waarheid de gerichtheid op criteria zit, een regel, wiens horizon genaturaliseerd kan worden tot absolute waarheid, kan de weerbarstigheid van de werkelijkheid ten opzichte van de waarheid, het nooit volledig voldoen aan de regel, leiden tot het totale verlies aan geloof in de waarheid. Dit is de 'zekerheidsparalyse': als iets niet 100% zeker is, is het in het geheel niet zeker. Als de absolute waarheid niet bestaat of niet kan worden vastgesteld, is er geen waarheid. Dit uit zich in een vaststelling als 'alles is subjectief'. Dit is niet onwaar, maar dodelijk voor geloof in de waarheid. 

Dat waarheid regulatief en constitutief is, wordt vergeten in de absolute en de absoluut gerelativeerde waarheid. Met het geloof in de waarheid in gradaties zijn we gebonden aan zinvolle communicatie, een gemeenschappelijke referentie en vertrouwen in de toegevoegde waarde van een ander perspectief. Waarheid wordt namelijk niet gevonden, ze wordt gesticht. Ze is de ruimte die we in onze wereld inruimen voor de wereld van anderen. 

Waarom schrijf ik een blog?

Je kunt denken dat iemand een blog schrijft omdat hij reden heeft om aan te nemen dat hij iets te melden heeft. Het motief wordt dan afgeleid uit het (gewenste) effect. In een blog hopen mensen iets te lezen dat interessant is. Dus, zo is de gedachte, schrijven bloggers om iets interessants te delen. Waaraan zou je anders een motief kunnen aflezen dan aan het effect waar het motief de bron van is? We hebben inderdaad geen andere weg. We kennen het motief alleen in waar het zich aan ons toont. Maar we moeten goed kijken wat alle daadwerkelijke en alle mogelijke effecten zijn. Ik kan iets anders hebben willen bereiken dan wat daadwerkelijk gebeurd is. Er kan een niet bedoeld effect zijn opgetreden. Motieven kunnen zich verschuilen achter effecten. Ik moet eerlijk bekennen dat dit in mijn geval ook zo is. Ik vind ook dat ik mee moet doen met het bloggende deel van de natie. Op de één of andere manier vind ik dat ik het ook zou moeten kunnen. Dat als zij interessant zijn, ik dat ook ben, en dat soort egogerelateerde motieven.Is het blog daarom minder interessant? Oordeelt u zelf.

God, voetbal, reformatie, toeval

Een kampioenschap voetbal is tegenwoordig meer dan de uitlaatklep van archaïsche stammendriften. Het is de globale cult geworden. We verzamelen ons allen en dompelen ons in de eeuwige wederkeer van de strijd op leven en dood. Aan het eind kan er nog maar één overgebleven zijn. De dag na de finale wordt de aanloop al weer genomen voor de volgende cyclus.

De wijze waarop het kampioenschap, de strijd en de resultaten worden beleefd en geïnterpreteerd laat veel zien over heersende grondintuïties over de werkelijkheid, rationaliteit en maakbaarheid. Nemen we als eerste de zuidelijke landen, waar de bleke verlichtingsrationaliteit nooit de dagelijkse belevingswereld zelf heeft aangetast: daar staat het grondschema van een religieuze werkelijkheid nog overeind. Resultaten, kampioenschappen krijg je, die verdien je niet alleen zelf. De Goden verkiezen de kampioenen en delen de talenten en de kansen uit. Een kampioenschap wordt daarom nooit van tevoren gevierd. Dat is de Goden verzoeken. Je bent dankbaar als het Lot je eens gunstig gestemd is en dan pas vier je. Na het feest komt de ontnuchtering: hoewel even op de Olympus, zijn we nu weer stervelingen als alle anderen. Dit is de universele boodschap van de antieke tragedie die zich zo herhaalt in de moderne arena: het voetbalstadion.

Hoe anders de protestante beleving. Ik moet dit corrigeren: het protestantisme ontstaat waar al eerder een andere grondintuïtie is gevestigd: die van het eenzame, heerszuchtige en relatiearme individu. Protestantisme is één van de eerste fasen op weg naar de platgeslagen landkaart die de werkelijkheid van de Noordelijke Verlichting is. Hierin is geen ruimte voor een andere causaliteit dan die van oorzaak en gevolg en juridische aansprakelijkheid. Winst en verlies zijn daarmee volledig te wijten aan de actoren. Winnen we, dan zijn we dus de beste, verliezen we dan vragen we ons af wie er iets fout heeft gedaan. Na een verlies wordt er net zolang gesoebat tot er een coherente, platgeslagen routekaart is gevonden die de noodzakelijke verbanden laat zien tussen de voorstadia en het eindresultaat. De spits had te veel kritiek op de coach. Als dat niet was gebeurd, dan.... We vieren vooraf aan het toernooi al vast het op handen zijnde kampioenschap. Deze ligt namelijk helemaal in onze eigen handen en we hebben toch alles al volledig uitgedokterd? Opvallend is hoe deze cyclus van zelfgenoegzaam vertrouwen en totale teleurstelling zich elke keer herhaalt. Toeval mag niet bestaan en wordt geen plaats in de beleving gegund. We vergeten de teleurstellingen van de vorige cycli.

Het bevreemdende voor ons verlichte atheïsten is dat God geen verklaringsprincipe blijkt te zijn. Een noodgreep van nog niet verlichte mensen om toch de werkelijkheid te begrijpen. Dit is de voorstelling van de verlichting over godsdienst: verlichten kunnen zich niet voorstellen dat er denkwijzen zijn waarin hun grondintuïties niet aan de basis staan.
God blijkt echter de formule voor toeval te zijn: met God, zijn grillen en zijn wonderen, geven we het toeval, het Niets waaruit de toekomst komt en waarin het heden verdwijnt, een aanschouwelijke plaats en een identiteit. De tijd, verleden over heden naar toekomst, bestaat niet alleen maar uit draden gespannen door heldere mechanismen, maar is een aanwezige macht die zich van ons lijden weinig aantrekt.

Het geseculariseerde Nederland weet zich geen raad met de grillen van het onbegrijpelijke lot. Het protestantisme rationaliseerde God. God dobbelt niet, God heeft een plan. De oudtestamentische God der Wrake werd de afwezige God van het begrip. Nu rationaliseren we de werkelijkheid tot we zelf altijd schuldig dan wel zo groot als God zijn. Hiermee belasten we onszelf en de Helden met een onvermijdelijk eeuwig wederkerende schuld.

Er zit rationaliteit in de irrationaliteit en irrationaliteit in de rationaliteit.